Japanse helleschepen

Filmer Kees Maaswinkel maakte een indrukwekkend en onthullend drieluik waarin overlevenden vertellen over de ontberingen, mishandelingen en vernederingen die ze moesten ondergaan, en hoe ze die wisten te overleven.

Eén van de documentaires gaat het over Nederlandse en Amerikaanse militairen die van Java en Sumatra naar Birma en Thailand werden gebracht -per schip en per trein- waar ze moesten werken aan de beruchte Dodenspoorlijn. Bij de aanleg van dat 415 km lange traject werden meer dan 100.000 mensen de dood ingejaagd, onder wie ruim 3.000 Nederlanders. Een deel van de gevangenen bereikte niet eens de bestemming, als gevolg van geallieerde aanvallen op de transporten. Aanvallen die, zo is uit recent onderzoek gebleken, vaak werden opgedragen in de wetenschap dat zich eigen troepen aan boord bevonden.

In de andere documentaires gaat het over transporten naar het eiland Flores en naar de Molukken, waar door Nederlandse en Britse militairen vliegvelden werden aangelegd, alsook over transporten naar Sumatra waar eveneens een spoorlijn moest worden aangelegd. Bij één van die transporten werd de Junyo Maru getorpedeerd door een Britse onderzeeër, met ruim 5.600 slachtoffers als gevolg; één van de grootste scheepsrampen ooit. Een ander transport, dat met de Suez Maru, werd door een Amerikaanse onderzeeër aangevallen. Alle drenkeligen van dat schip zijn door de Japanse marine in het water gefusilleerd.....

De documentaires vormen een monument voor de slachtoffers en zijn een eerbetoon aan hen die wisten te overleven.